Okres po porodzie przynosi wiele zmian fizycznych, emocjonalnych oraz psychologicznych. W tym czasie organizm kobiety wraca do formy sprzed ciąży i przystosowuje się do nowej sytuacji. Połóg łączy się też z wieloma różnymi dolegliwościami. Jedną z nich jest obkurczanie się macicy, któremu towarzyszy krwawienie z dróg rodnych. Dlatego kobiety w połogu często sięgają po majtki poporodowe, które ułatwiają przepływ powietrza i pomagają w utrzymaniu prawidłowej higieny. Co jeszcze warto wiedzieć na temat połogu i jak sobie pomóc w tym trudnym okresie? Sprawdź!
Fizyczne zmiany w organizmie
Procesy związane z regeneracją i gojeniem się ran poporodowych trwają od 6 do 8 tygodni. W tym czasie w ciele świeżo upieczonej mamy dochodzi do szeregu zmian ogólnoustrojowych. Dotyczą one nie tylko narządu rodnego, ale także układu krążeniowego, pokarmowego oraz moczowego. Tuż po urodzeniu dziecka obniża się stężenie hormonów: progesteronu, estradiolu oraz estrogenu. Na skutek działania substancji łożyskowych dochodzi też do inwolucji mięśnia macicy. Tkanki martwicze są usuwane razem z odchodami połogowymi. W trakcie krwawienia zaleca się kobietom noszenie przewiewnych majtek, które pozwalają zadbać o optymalną higienę miejsc intymnych. W pierwszych dniach doskonale sprawdza się bielizna poporodowa wykonana z delikatnych i elastycznych materiałów.
Znaczące zmiany zachodzą też w obrębie układu moczowego oraz pokarmowego. Po przyjściu dziecka na świat wzrasta diureza, czyli wytwarzanie i wydalanie moczu. Dzieje się tak dlatego, by z organizmu wyeliminować nadmiar płynów nagromadzonych podczas ciąży. Do tego dochodzi obniżenie perystaltyki jelit, które może powodować problemy z wypróżnianiem. By wspomóc prawidłową pracę układu trawiennego, do diety warto włączyć suszone śliwki, otręby oraz pełnoziarniste pieczywo zbożowe. U niektórych kobiet trudności z defekacją mogą nasilać hemoroidy oraz dolegliwości bólowe związane z gojeniem się rany poporodowej.
Zdrowie psychiczne i emocjonalne
Po porodzie wiele istotnych zmian dokonuje się nie tylko w obrębie narządu rodnego. Połóg to dla świeżo upieczonej mamy także trudny czas pod względem emocjonalnym. W tym okresie wiele kobiet zmaga się z przygnębieniem poporodowym, które często jest określane mianem baby blues. To najlżejsze i zarazem najpowszechniej występujące zaburzenie rozpoznawane u kobiet po urodzeniu dziecka, które jest uważane za fizjologiczną reakcję na poród. Jego typowe objawy to niepokój, drażliwość, wybuchy płaczu, utrata apetytu oraz problemy ze snem. Powyższych dolegliwości nie należy bagatelizować, gdyż mogą przekształcić się w depresję.
Depresja poporodowa zwykle pojawia się w pierwszym miesiącu po porodzie, ale zdarza się, że jej symptomy rozwijają się nawet w ciągu roku od urodzenia dziecka. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 schorzenie to nie występuje jako samodzielna jednostka chorobowa. Najczęstsze objawy depresji u świeżo upieczonych mam to negatywne myśli, poczucie przygnębienia, natrętne myśli wobec dziecka, poczucie winy, izolowanie się od otoczenia oraz niezdolność do przeżywania radości. Depresję poporodową leczy się za pomocą terapii skojarzonej, która obejmuje psychoterapię oraz podawanie środków farmakologicznych.
Karmienie piersią i opieka nad noworodkiem
Fizjologicznym następstwem przebytej ciąży i porodu jest laktacja. Pokarm wytwarzany przez gruczoły sutkowe kobiety przez pierwsze 3-4 dni jest określany mianem siary. Jest on żółty, gęsty i lepki, ponieważ zawiera spore ilości białka i soli mineralnych, natomiast stosunkowo niewiele cukrów i tłuszczów. Istotnym składnikiem mleka kobiecego są też przeciwciała, które stymulują prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego dziecka.
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia niemowlę powinno być karmione wyłącznie pokarmem matki przez pierwsze 6 miesięcy życia. Po wprowadzeniu nowych pokarmów karmienie naturalne można kontynuować do roku lub dłużej. Podczas pierwszych dni laktacji wiele kobiet zmaga się z podrażnieniem sutków. O popękane brodawki należy prawidłowo dbać, by nie dopuścić do zakażenia. Dlatego w wyprawce poza bielizną poporodową warto mieć specjalne osłonki laktacyjne oraz kremy z lanoliną, które wspomagają odbudowę naskórka i poprawiają jego elastyczność, co minimalizuje ryzyko pękania.
Wizyty i kontrole lekarskie
Po wyjściu ze szpitala w pierwszym tygodniu połogu zaleca się wizytę położnej środowiskowej w warunkach domowych. Jej celem jest przede wszystkim sprawdzenie stanu zdrowia mamy oraz noworodka. Po zakończeniu połogu konieczne jest kontrolne badanie u ginekologa, które powinno odbyć się od 6 do 8 tygodni po porodzie. Lekarz sprawdzi, czy proces gojenia narządów rodnych przebiegł prawidłowo, a także oceni, czy w obrębie szyjki macicy i pochwy nie rozwinęły się stany zapalne. Na wizytę najlepiej przynieść ze sobą wyniki podstawowych badań laboratoryjnych (morfologii, OB, badanie ogólne moczu).
Regeneracja w czasie połogu
By wspomóc regenerację organizmu w czasie połogu, warto zadbać o prawidłową dietę. Świeżo upieczona mama powinna spożywać urozmaicone i zbilansowane posiłki zawierające wszystkie niezbędne składniki pokarmowe. Zaleca się unikanie potraw ciężkostrawnych, tłustych oraz wzdymających. Wszelkiego rodzaju diety eliminacyjne polegające np. na ograniczeniu spożycia mleka czy innych produktów powinny być wprowadzane po konsultacji z lekarzem. Podczas połogu należy pamiętać też o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Kobieta w tym okresie powinna wypijać od 1,5 do 2 l płynów na dobę. Do polecanych napojów należą też herbaty ziołowe, które wspomagają laktację.
