Jednym z częściej występujących objawów choroby zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, jest podwyższenie ciepłoty ciała. Gorączka sama w sobie nie stanowi choroby, jednak wskazuje na to, że organizm został zaatakowany przez chorobotwórcze drobnoustroje. Jak prawidłowo zmierzyć temperaturę bezdotykowym termometrem elektronicznym? Co oznacza stan podgorączkowy i czy wymaga leczenia? Odpowiedzi na te oraz inne pytania zawarliśmy w niniejszym tekście. Sprawdź!
Prawidłowa temperatura ciała
Podwyższenie ciepłoty ciała jest powszechnym problemem zdrowotnym i zarazem jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do lekarza. Gorączka jest definiowana jako nieswoista reakcja organizmu na działanie czynników wytwarzających substancje pirogenne, które oddziałują na ośrodek termoregulacyjny zlokalizowany w podwzgórzu (ta część mózgowia jest odpowiedzialna za utrzymanie równowagi między produkcją ciepła, a jego utratą przez skórę i drogi oddechowe).
Prawidłowa temperatura ludzkiego ciała mieści się w przedziale od 36 do 37 stopni Celsjusza. W tym miejscu warto zaznaczyć, że u dzieci oraz niemowląt może być ona nieco wyższa i sięgać nawet do 37,5 stopnia Celsjusza. Najniższe wartości zazwyczaj są odnotowywane rano, natomiast najwyższe późnym popołudniem i wieczorem. Są to tzw. fizjologiczne wahania temperatury i nie powinny stanowić powodu do niepokoju. Powszechnie przyjmuje się, że podwyższenie ciepłoty ciała jest reakcją obronną organizmu i stanowi odpowiedź na bodziec zapalny, hormonalny lub toksyczny.
Stan podgorączkowy: co oznacza?
Gorączka stanowi jeden z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu. Zanim jednak dojdzie do jej wystąpienia, wcześniej zazwyczaj mamy do czynienia ze stanem podgorączkowym. Ma on miejsce, kiedy temperatura ciała nie przekracza 38 stopni Celsjusza. Podniesienie ciepłoty ciała jest związane z uruchomieniem naturalnych procesów przez prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny. Taka reakcja może pojawić się nie tylko na skutek choroby wywołanej przez wirus lub bakterię. Przyczyną stanu podgorączkowego może być:
-
zmęczenie,
-
przewlekły stres,
-
odwodnienie,
-
nadmierna aktywność fizyczna,
-
zbyt długie przebywanie na słońcu,
-
przyjmowanie niektórych leków.
Może to być chwilowy stan, z którym organizm szybko poradzi sobie samodzielnie lub trwać kilka dni. W takiej sytuacji warto skonsultować się z lekarzem, gdyż utrzymujący się stan podgorączkowy może wskazywać na toczący się proces zapalny w organizmie. Często jest też objawem różnych chorób przewlekłych takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, stany zapalne jelit czy zaburzenia autoimmunologiczne.
Gorączka – objawy i przyczyny
Podwyższenie ciepłoty ciała jest objawem, który bardzo rzadko występuje samoistnie. Oznacza to, że w większości przypadków gorączce towarzyszą inne symptomy. Najczęściej są to:
Jak już wyżej wspomnieliśmy, w procesie powstawania najpierw stanu podgorączkowego, a następnie gorączki, biorą udział substancje pirogenne, których obecność w krwiobiegu może wskazywać na infekcję pochodzenia wirusowego lub bakteryjnego. Związki te po dotarciu do podwzgórza inicjują syntezę prostaglandyn, które odpowiadają za szereg reakcji związanych z pojawieniem się gorączki. Poza zakażeniami wywołanymi przez wirusy i bakterie przyczynami gorączki może być przegrzanie, działanie związków toksycznych oraz uaktywnienie czynników drażniących ośrodek termoregulacji (np. uraz czaszki, udar cieplny, wylew krwi do mózgu).
W określonych sytuacjach gorączka może być niebezpieczna i stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia pacjenta. Dzieje się tak, kiedy temperatura ciała sięga powyżej 41 stopni. Przy tak wysokiej temperaturze może dojść do nieodwracalnych zmian w obrębie układu nerwowego, dlatego bardzo ważna jest jak najszybsza interwencja lekarska.
Jak prawidłowo zmierzyć temperaturę?
Pomiar temperatury odgrywa istotną rolę w prawidłowym badaniu oraz ocenie stanu zdrowia pacjenta. Do tego celu najczęściej wykorzystuje się termometry elektroniczne, które pozwalają na szybkie i precyzyjne określenie, czy mamy do czynienia z gorączką, czy ze stanem podgorączkowym. Wystarczy umieścić urządzenie w dole pachowym i ostrożnie docisnąć ramieniem na kilka minut. Przy tym warto zwrócić uwagę, aby skóra w tym miejscu nie była mokra, gdyż wówczas pomiar może okazać się nieprawidłowy i konieczne będzie jego powtórzenie.
W domowych apteczkach coraz częściej pojawiają się też termometry bezdotykowe, które nie wymagają bezpośredniego kontaktu ze skórą badanej osoby. Przy pomocy takich urządzeń można sprawdzić temperaturę ciała zaledwie w kilka sekund. Termometry na podczerwień dla wielu osób są łatwiejsze i wygodniejsze w użyciu niż tradycyjne urządzenia przeznaczone do pomiaru temperatury w jamie ustnej, uchu czy pod pachą. W takim przypadku należy pamiętać, aby sensor przyrządu był skierowany na skórę czoła lub szyi.
Stan podgorączkowy i gorączka u dzieci
Podwyższenie ciepłoty ciała to objaw, z którym bardzo często spotykają się rodzice dzieci. Gorączka jest szczególnie niebezpieczna u maluchów do piątego roku życia. Może bowiem świadczyć zarówno o infekcji wirusowej lub bakteryjnej, jak i również o poważnych chorobach stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia. Dodatkowo z powodu niedostatecznie rozwiniętego układu nerwowego małe dzieci są znacznie bardziej narażone na wystąpienie drgawek przy wysokiej gorączce. Dlatego w przypadku gorączki bardzo ważne jest jak najszybsze skonsultowanie się z lekarzem i wdrożenie odpowiedniego postępowania.