Nieżyt nosa, zwany pospolicie katarem, to powszechna dolegliwość, która charakteryzuje się nadmierną ilością wydzieliny w nosie. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że katar może mieć różne podłoże np. wirusowe lub alergiczne, co przekłada się także na jego inne właściwości (np. kolor i gęstość) oraz odmienny sposób leczenia. Poznaj zatem poszczególne rodzaje kataru, a także dowiedz się, jak można je leczyć.
Objawy infekcji dróg oddechowych
Pod pojęciem kataru rozumiemy stan zapalny błony śluzowej nosa, który objawia się zwiększoną ilością wydzieliny, a także uczuciem swędzenia lub drapania, powodującymi odruch kichania. Nieżyt nosa najczęściej towarzyszy infekcjom dróg oddechowych i wówczas może wywoływać także inne dolegliwości. Zazwyczaj bowiem produkowana wydzielina najpierw jest wodnista, a potem gęstnieje, utrudniając swobodne oddychanie. Ponadto może ona spływać po tylnej ścianie gardła i tym samym powodować kaszel.
Katar może być głównym lub tylko jednym z objawów choroby. Może też trwać kilka dni lub mieć charakter przewlekły. Wszystko zależy od tego, jaka jest przyczyna nieżytu nosa.
Dowiedz się, jakie są rodzaje kataru
Rodzaje kataru można rozróżnić według kilku kryteriów. Ze względu na przyczynę wyszczególnia się nieżyt nosa:
-
alergiczny,
-
niealergiczny.
Katar niealergiczny dzieli się dodatkowo na następujące rodzaje:
-
zakaźny – np. wirusowy lub bakteryjny;
-
niezakaźny – czyli niewywołany przez drobnoustroje chorobotwórcze, lecz spowodowany przez inne czynniki i do tej kategorii należy m.in. katar naczynioruchowy.
Oprócz tego można rozróżnić rodzaje kataru ze względu na przebieg oraz okres jego trwania. W tym kontekście wymienia się najczęściej nieżyt nosa:
-
ostry – zazwyczaj towarzyszy on infekcji i trwa około 7 dni;
-
przewlekły – może mieć różne podłoże i trwa zwykle dłużej niż 12 tygodni;
-
sezonowy – najczęściej wywołany jest alergią spowodowaną okresowym pyleniem roślin;
-
całoroczny – jego przyczyną również jest zazwyczaj alergia, ale wywołana przez alergeny domowe np. roztocza, czy też sierść zwierząt.
Wymieniając rodzaje nieżytu nosa, warto też wspomnieć o tzw. katarze zatokowym. Jego charakterystyczną cechą jest występowanie stanu zapalnego nie tylko w błonie śluzowej nosa, ale też w zatokach przynosowych. Takie schorzenie może mieć m.in. podłoże bakteryjne, wirusowe lub alergiczne, albo też wynikać z nieprawidłowej budowy anatomicznej zatok.
Poznaj najczęstsze przyczyny kataru
Poszczególne rodzaje nieżytu nosa rozróżnia się głównie ze względu na powody jego powstawania. Do najczęstszych przyczyn kataru zaliczamy więc:
-
infekcje wirusowe – za stan zapalny w jamie nosa odpowiedzialne mogą być m.in. rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, a także wirusy grypy i paragrypy;
-
zakażenia bakteryjne – dość często występuje przy zapaleniu zatok i wówczas wydzielina w nosie zazwyczaj staje się żółto-zielona oraz ma specyficzny, ropny zapach, a chorobie towarzyszy gorączka; za zakażenie błon śluzowych nosa odpowiadać mogą różne bakterie np. Moraxella catarrhalis, Streptococcus pneumoniae, czy też Haemophilus influenzae;
-
alergię – w jej przypadku katar jest zazwyczaj wodnisty i obfity, a także towarzyszy mu świąd nosa i kichanie; wywołać go mogą różne alergeny np. wspomniane wyżej pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów, pleśń, sierść zwierząt.
Zdarza się również, że katar wywołują czynniki niezakaźne, a więc niezwiązane z oddziaływaniem drobnoustrojów. Należą do nich m.in.:
-
zaawansowany wiek – może on powodować tzw. starcze zapalenie błony śluzowej nosa lub zanikowy nieżyt nosa;
-
zmiany hormonalne – np. podczas ciąży;
-
przyjmowanie niektórych lekarstw – schorzenie może się pojawiać wskutek nadwrażliwości np. na kwas acetylosalicylowy, czy też niesteroidowe leki przeciwzapalne, ale także wskutek nadużywania środków do miejscowego obkurczania naczyń błon śluzowych nosa takich jak ksylometazolina.
Istnieje też katar idiopatyczny, a więc którego przyczyny nie są znane. Jest to najczęściej tzw. katar naczynioruchowy, związany z poszerzeniem naczyń krwionośnych jamy nosowej, czego konsekwencją jest obrzęk błony śluzowej i wytwarzanie nadmiaru wydzieliny.
Jak wygląda leczenie kataru
Leczenie kataru polega na łagodzeniu objawów nieżytu nosa, a także na eliminowaniu przyczyny problemu. Do objawowego leczenia schorzenia wykorzystuje się głównie środki miejscowo obkurczające naczynia błon śluzowych, które hamują wytwarzanie wydzieliny i ułatwiają oddychanie. Są to więc różne spraye i krople do nosa. Takie preparaty mogą też zawierać dodatkowe substancje np. nawilżające lub przeciwalergiczne.
W udrożnianiu zatkanego nosa mogą pomóc także inhalacje, płukanie jam nosowych solą fizjologiczną, czy też stosowanie sztyftów zawierających olejki eteryczne.
Przy terapii kataru często stosuje się też różne leki doustne, które lekarz dopasowuje do przyczyny schorzenia. Mogą to być na przykład:
-
leki antyhistaminowe przy katarze alergicznym;
-
tabletki zmniejszające obrzęk i przekrwienie błon śluzowych – przykładem jest pseudoefedryna zawarta w lekach na zapalenie zatok;
-
antybiotyki – przy leczeniu infekcji bakteryjnych.
Katar u dzieci: co warto wiedzieć
Ze względu na niedojrzały układ odpornościowy katar u dzieci może pojawiać się nawet 6-8 razy w roku. Jego przyczyny mogą być takie same jak u osób dorosłych, ale najczęściej za nieżyt nosa u maluchów odpowiadają wirusy. Samo schorzenie nie jest groźne, jednak nie należy go lekceważyć, zwłaszcza u najmłodszych pociech. W przypadku niemowląt istnieje bowiem podwyższone ryzyko powikłań, a dokładnie rozwinięcia się np. zapalenia ucha środkowego, a nawet oskrzeli i płuc. Poza tym do 1. roku życia maluchy oddychają wyłącznie przez nos, dlatego z pozoru niewinny katar może ten proces poważnie zakłócić.
